अमेरिकेतील pre voting किँवा advance व्होटिंगचा प्रकार काय आहे ?
अमेरिकेतील pre voting किँवा advance व्होटिंगचा प्रकार काय आहे ?
डोनाल्ड ट्रम्प आणि कमला हॅरिस कडून मतदारांना आकृष्ट करण्याचा प्रयत्न करीत
अमेरिकेत राष्ट्रपती पदाची निवडणूक ५ नोव्हेंबर २०२४ रोजी होणार आहे, परंतु त्याआधीच लाखो अमेरिकन लोकांनी मतदान केले आहे. आगाऊ मतदान प्रणालीद्वारे हे शक्य आहे, जे नागरिकांना मेलद्वारे किंवा वैयक्तिकरित्या आगाऊ मतदान करण्यास अनुमती देते.अमेरिकेत अर्ली वोटिंग, प्री-व्होटिंग किंवा ॲडव्हान्स व्होटिंगचा प्राथमिक मतदानाचा प्रकार प्रचलित आहे. त्यामुळे प्रत्यक्ष मतदानाच्या तारखेच्या आधीच या प्रकारच्या मतदानाला सुरुवात होते.
आतापर्यंत सुमारे ३ कोटी लोकांनी या प्रणालीचा लाभ घेत मतदान केले आहे. ही प्रक्रिया यूएसमधील प्रत्येक निवडणुकीत वापरली जाते आणि विशेषत: निवडणुकीच्या दिवशी वैयक्तिकरित्या मतदान करू शकत नसलेल्या नागरिकांसाठी सोयीस्कर आहे.
संपूर्ण जगाचे लक्ष या निवडणुकीकडे लागले आहे. अनेक राज्यांमध्ये मतदानाला सुरुवात झाली आहे, त्यामुळे निवडणुकीची परिस्थिती आणखीनच मनोरंजक बनली आहे. न्यूयॉर्क टाइम्सच्या अहवालानुसार, मंगळवारपर्यंत सुमारे १.५९ कोटी अमेरिकन नागरिकांनी मतदान केले आहे. ही मते ४७ हून अधिक राज्यांमध्ये पोस्टल मतपत्रिकेद्वारे (मेल-इन मतदान) टाकण्यात आली आहेत. अमेरिकेत या प्रक्रियेला आगाऊ मतदान म्हणतात. गेल्या निवडणुकीत डेमोक्रॅट पक्षाला मतदानपूर्व मतदानात सर्वाधिक मते मिळाली होती, मात्र यावेळी काही महत्त्वाच्या राज्यांमध्ये रिपब्लिकन पक्षाने आघाडी घेतली असून, त्यामुळे निवडणुकीचे गणित बदलू शकते.
निवडणुकीचे दिवस जसजसे जवळ येत आहेत, तसतसे आगाऊ मतदानाची संख्याही वाढत आहे. न्यूजवीकच्या अहवालानुसार, जॉर्जिया आणि नॉर्थ कॅरोलिना येथे १५ ऑक्टोबरपासून लवकर मतदान सुरू झाले आणि केवळ एका दिवसात या दोन ठिकाणी ७.५ लाखांहून अधिक मतदारांनी मतदान केले. मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, निवडणुकीपूर्वी १४.५ दशलक्ष लोक मतदान करू शकतात असा अंदाज आहे.
कोरोना प्रभावामुळे बदल
गेल्या अनेक वर्षांपासून अमेरिकेत प्री- व्होटिंग किंवा ॲडव्हान्स व्होटिंगचा प्रकार प्रचलित असला, तरी याला खऱ्या अर्थानं वेगवान चालना मिळाली ती कोरोना काळात. २०२० च्या काळात बऱ्याच लोकांनी प्री-व्होटिंग मतदान पद्धतीचा वापर केला.कोरोना विषाणूच्या साथीमुळे, २०२० मध्ये अमेरिकेतील निवडणुकीपूर्वी बहुतेक लोकांनी मतदान केले. यावेळीही आगाऊ मतदानाच्या अनेक पद्धती आहेत.निवडणुकीच्या शेवटच्या क्षणी लांबलचक रांगा टाळण्यासाठी अनेक जण अगोदरच मतदान करत आहेत. मेल-इन मतदान सुविधा बहुतेक राज्यांमध्ये उपलब्ध आहे, ज्याद्वारे लोक पोस्टद्वारे मतदान करू शकतात. याशिवाय, अनेक राज्यांमध्ये मतदार थेट मतदान केंद्रावर जाऊन मतदान करू शकतात.
वेगवेगळ्या राज्यांमध्ये मतदान प्रक्रिया
अमेरिकेतील वेगवेगळ्या राज्यांमध्ये मतदानाच्या तारखा वेगवेगळ्या असतात. उदाहरणार्थ, व्हर्जिनियामध्ये २० सप्टेंबर रोजी मतदान सुरू झाले आहे, तर विस्कॉन्सिनमध्ये मतदान प्रक्रिया अद्याप सुरू झालेली नाही. २०२० मध्ये, कोरोनामुळे ६.५ कोटी लोकांनी पोस्टाद्वारे मतदान केले आणि ३.५८ कोटी लोकांनी गर्दी टाळण्यासाठी लवकर मतदान केले.
डेमोक्रॅट आणि रिपब्लिकन यांची तुलना
MIT निवडणूक डेटा आणि विज्ञान प्रयोगशाळेनुसार, २०२०मध्ये सुमारे ६०% डेमोक्रॅट आणि ३२% रिपब्लिकन मतदारांनी मेलद्वारे मतदान केले. गेल्या निवडणुकीत प्री पोलमध्ये जो बिडेन यांना फायदा झाला. त्याचवेळी डोनाल्ड ट्रम्प यांनी अनेकवेळा आगाऊ मतदानावर आक्षेप व्यक्त केला होता. मेलद्वारे मतदानात फसवणूक होण्याची शक्यता असल्याचे त्यांनी सांगितले होते. मात्र, यावेळी रिपब्लिकन पक्ष मतदारांना लवकर मतदान करण्याबाबत जागरूक करत आहे. या निवडणुकीतील आगाऊ मतदानाच्या प्रक्रियेचा पुरेपूर फायदा घेण्यासाठी अमेरिकन मतदार किती तयार आहेत आणि या प्रक्रियेचा निवडणुकीच्या निकालांवर कसा परिणाम होईल हे पाहणे मनोरंजक ठरेल.
या निवडणुकीत डोनाल्ड ट्रम्प आणि कमला हॅरिस हे दोघंही मतदारांना आकृष्ट करण्याचा प्रयत्न करीत आहेत. पेनसिल्वानियाच्या बटलर येथे ट्रम्प यांनी नुकतीच पुन्हा प्रचार रॅलि काढली. याच ठिकाणी १३ जुलै रोजी त्यांच्यावर प्राणघातक हल्ला झाला होता. यासंदर्भात ट्रम्प यांचं कौतुक करताना इलॉन मस्क म्हणाले होते, एक राष्ट्राध्यक्ष (जो बायडेन) जिनेही चढू शकत नाही, तर दुसरा राष्ट्राध्यक्ष (डोनाल्ड ट्रम्प) बंदुकीच्या गोळ्या झेलूनही लढतो आहे! आहे. या निवडणुकीत डोनाल्ड ट्रम्प बाजी मारतात की कमला हॅरिस, याकडे सगळ्या जगाचे लक्ष लागून आहे.
प्रा डॉ सुधीर अग्रवाल वर्धा
९५६१५९४३०६
