Donald Tump : आता ‘अमेरिकन’ होणे अवघड ? जन्मावर आधारित नागरिकत्वाचा नियम रद्द
Donald Tump : आता ‘अमेरिकन’ होणे अवघड ? जन्मावर आधारित नागरिकत्वाचा नियम रद्द
डोनाल्ड ट्रम्प यांनी दुसऱ्यांदा अमेरिकेच्या अध्यक्षपदाची सूत्रे हाती घेताच त्यांनी झपाट्याने निर्णय घेण्यास सुरुवात केली आहे, ज्याचा परिणाम संपूर्ण जगावर दिसून येत आहे. बेकायदेशीर स्थलांतरितांना रोखण्यासाठी कठोर निर्णय घेण्यासोबतच ट्रम्प यांनी जन्माच्या आधारे नागरिकत्व संपवण्याचा आदेशही जारी केला आहे. अमेरिकन कायद्यानुसार, आत्तापर्यंत तेथे जन्माला आलेला प्रत्येक व्यक्ती अमेरिकन नागरिक आहे, परंतु आता असे होणार नाही. ट्रम्पच्या या निर्णयामुळे मेक्सिको आणि कॅनडा सारख्या देशांवर तसेच भारतावर परिणाम होणार आहे कारण दरवर्षी अमेरिकेत राहणाऱ्या हजारो भारतीयांना तिथले नागरिकत्व मिळते, जे आता कठीण होऊ शकते.
आता अमेरिकेत जन्मलेल्या प्रत्येक मुलाला आपोआप तिथले नागरिकत्व मिळणार नाही. याचे कारण म्हणजे अमेरिकेचे नवे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी जन्मावर आधारित नागरिकत्वाचा नियम रद्द केला आहे.
राष्ट्राध्यक्ष ट्रम्प यांनीही सोमवारी जन्म हक्क नागरिकत्वाच्या अधिकारात बदल करण्याच्या आदेशावर स्वाक्षरी केली आहे. ट्रम्प यांनी जारी केलेल्या आदेशात म्हटले आहे की, हा आदेश आतापासून ३० दिवसांनी अमेरिकेत जन्मलेल्या मुलांना लागू होईल. अमेरिकेत राहणारे लाखो भारतीय नागरिक आहेत जे एच-१बी व्हिसा आणि ग्रीन कार्ड मिळवण्यासाठी रांगेत उभे आहेत, ज्यांच्या मुलांना जन्मताच अमेरिकन नागरिकत्व मिळते. मात्र ट्रम्प प्रशासनाच्या नव्या आदेशानंतर अडचणी निर्माण होणार हे नक्की. आता अमेरिकन प्रशासन अशा मुलांना काही नवीन अटींसह नागरिकत्व देणार आहे, ज्याची पूर्तता करणे गैर-अमेरिकन नागरिकांसाठी अडचणीचे ठरू शकते. मात्र, ट्रम्प यांच्या या आदेशाला अमेरिकन कोर्टात आव्हान देण्याचीही तयारी सुरू आहे.
अमेरिकेच्या राज्यघटनेतील १४ व्या दुरुस्तीनुसार जन्माच्या आधारे नागरिकत्व देण्याची तरतूद आहे. याचा अर्थ, अमेरिकेत जन्मलेले प्रत्येक मूल आपोआप अमेरिकेचे नागरिक बनते. त्याच्या पालकांच्या नागरिकत्वाची पर्वा न करता सर्वांना समान अधिकार देण्याच्या उद्देशाने १८६८ मध्ये अमेरिकेत ही घटनादुरुस्ती लागू करण्यात आली. अनेक दिवसांपासून राजकीय पक्ष सातत्याने अवैध स्थलांतरित आणि घुसखोरीचा मुद्दा उपस्थित करत होते. विशेषत: ट्रम्प यांचा याला कडाडून विरोध होता.
नवीन आदेश काय म्हणतो?
नवीन आदेशानुसार, जर एखाद्या मुलाला जन्माने अमेरिकन नागरिकत्व हवे असेल, तर त्याच्या पालकांपैकी एकाने अमेरिकन नागरिक असणे बंधनकारक असेल. तसेच, एखाद्याकडे ग्रीन कार्ड असणे आवश्यक आहे किंवा एक अमेरिकन सैन्यात असणे आवश्यक आहे.
हा आदेश ‘बर्थ टुरिझम’ आणि बेकायदेशीर स्थलांतरितांना रोखण्याच्या दिशेने एक मोठे पाऊल असल्याचे ट्रम्प यांचे म्हणणे आहे. नागरिकत्व मिळविण्यासाठी, स्थलांतरित लोक अमेरिकेत जातात आणि आपल्या मुलाला जन्म देतात, ज्यामुळे मुलाला आपोआप तिथले नागरिकत्व मिळते.
ट्रम्प यांनी आदेशात काय म्हटले आहे?
या आदेशात म्हटले आहे की, अमेरिकेत जन्मलेल्या मुलांनाच अमेरिकन नागरिकत्व दिले जाईल, ज्यांचे पालक अमेरिकन नागरिक आहेत किंवा त्यांच्यापैकी एकाकडे ग्रीन कार्ड आहे.
कौटुंबिक पुनर्मिलन कठीण होणार !
अमेरिकन कायद्यात कुटुंब एकत्र ठेवण्याला प्राधान्य दिले जाते. तसेच, तेथे जन्मलेली मुले जी यूएस नागरिक बनतात त्यांना २१ वर्षांच्या वयानंतर त्यांच्या पालकांना किंवा त्यांच्या नातेवाईकांना अमेरिकेत राहण्यासाठी आमंत्रित करण्याचा अधिकार आहे. मात्र ट्रम्प यांच्या आदेशानंतर हा अधिकारही संपुष्टात येणार असल्याने कुटुंबासह एकत्र येण्यात नक्कीच अडथळे येणार आहेत. याशिवाय ग्रीन कार्डच्या प्रतीक्षेत असलेल्या लोकांच्या अडचणीही वाढतील कारण त्यांच्या मुलांना यापुढे जन्माने नागरिकत्व मिळणार नाही, त्यामुळे तात्पुरत्या व्हिसावर राहणाऱ्या लोकांनाही नवीन आव्हानांचा सामना करावा लागू शकतो.
या निर्णयाचा भारतीयांवर होणार परिणाम
२०२३ मध्ये५९ हजार भारतीयांना १.५% अमेरिकन नागरिकत्व मिळाले आहे. गेल्या काही वर्षांत येथे राहणाऱ्या ४८ लाखांहून अधिक भारतीय-अमेरिकन समुदायातील अनेक मुलांना जन्माच्या आधारे नागरिकत्व मिळाले आहे. मात्र आता ट्रम्प यांच्या आदेशानंतर हे शक्य होणार नाही.
आता अशा मुलांना अमेरिकन नागरिकत्व मिळू शकणार नाही, जी अमेरिकन लोकसंख्येमध्ये ग्रीन कार्ड किंवा एच-१बी व्हिसाच्या प्रतीक्षेत असलेल्या भारतीयांच्या मुलांना मिळत होती, कारण त्यांचा जन्म अमेरिकेत झाला होता.
प्रा डॉ सुधीर अग्रवाल वर्धा
९५६१५९४३०६
