बांगलादेशातील हिंदूंवरील हल्ल्यांवर अमेरिका गप्प का ?
बांगलादेशातील हिंदूंवरील हल्ल्यांवर अमेरिका गप्प का ?
शेख हसीना यांनी बांगलादेश सोडल्यानंतरही हिंसाचार थांबलेला नाही. बांगलादेशात अल्पसंख्याकांना विशेषतः हिंदूंना लक्ष्य केले जात आहे. बांगलादेशातील सत्तापालटामुळे अल्पसंख्याकांच्या विशेषत: हिंदूंच्या सुरक्षेचा प्रश्न अत्यंत संवेदनशील बनला आहे. भारताच्या पंतप्रधानांनी हा मुद्दा तेथील युनूस सरकारसमोर मांडला आहे. मात्र, बांगलादेशच्या मुद्द्यावर काही देशांचे, विशेषत: अमेरिकेचे मौनही मोठे प्रश्न निर्माण करते. बांगलादेशातील अल्पसंख्याकांवर होणाऱ्या हल्ल्यांबाबत अमेरिका मौन बाळगून आहे, ही चिंतेची बाब आहे. मोदी-बिडेन चर्चेनंतर जारी करण्यात आलेल्या निवेदनात बांगलादेशचा उल्लेख नव्हता, हे या मौनाचे सर्वात मोठे उदाहरण आहे.
जगभर स्वतःला मानवाधिकार आणि लोकशाहीचे रक्षक म्हणवणारी अमेरिका बांगलादेशातील परिस्थितीवर गप्प का आहे, असा प्रश्न उपस्थित होतो. अनेक संरक्षण तज्ज्ञांचे असे मत आहे की, सामरिक सहयोगी असलेले भारत आणि अमेरिका बांगलादेशच्या मुद्द्यावर एकमत नाहीत. 1971 मध्ये अमेरिकेने बांगलादेशच्या पाकिस्तानपासून स्वतंत्र होण्यास विरोध केला होता. इतकंच नाही तर तिथे त्यांनी पाकिस्तान समर्थक राजकीय पक्षांना पाठिंबा दिला. बांगलादेशातील खलिदा झिया यांच्या बांगलादेश नॅशनलिस्ट पार्टीला (बीएनपी) अमेरिकेने नेहमीच पाठिंबा दिला आहे. खालिदा झिया यांच्या कारकिर्दीत भारतविरोधी शक्तींना बांगलादेशात सुरक्षित आश्रय मिळाला होता. शेख हसीना यांच्या नेतृत्वाखालील अवामी लीग सरकारला कमजोर करण्याचा अमेरिकेने नेहमीच प्रयत्न केला आहे. मागील निवडणुकीतही हे दिसून आले.
अमेरिकेला बांगलादेशचा जन्म रोखायचा होता, असेही अनेक तज्ज्ञांचे मत आहे. पण आजही बांगलादेशच्या मुद्द्यावर भारताशी एकमत नाही. नुकत्याच झालेल्या सत्ताबदलाचे त्यांनी स्वागत केले. काही तज्ञ असेही म्हणतात की हे देश अनेकदा त्यांच्यासाठी महत्त्वाचे मुद्दे मांडतात. बांगलादेशातील अल्पसंख्याक आणि लोकशाही याबाबत अमेरिकेची दुटप्पी वृत्ती का आहे? चीनच्या वाढत्या प्रभावाचा हा परिणाम आहे का? आगामी काळात अमेरिका बांगलादेशच्या मुद्द्यावर काय भूमिका घेते हे पाहायचे आहे
बांगलादेशात हिंदूंवर होत असलेल्या अत्याचारावर भारतात प्रचंड संताप आहे. आश्चर्याची बाब म्हणजे संपूर्ण जगात मानवाधिकाराचा झेंडा घेणाऱ्या अमेरिकेने बांगलादेशातील हिंदूंवरील अत्याचाराबाबत अद्याप कोणतेही वक्तव्य जारी केलेले नाही. अमेरिकेतील धार्मिक स्वातंत्र्याच्या सर्वोच्च संघटनेच्या माजी प्रमुखाने स्वत:च्याच सरकारवर याबाबत नाराजी व्यक्त केली आहे. डोनाल्ड ट्रम्प सत्तेवर येत असून त्यांच्या आगमनाने परिस्थिती नक्कीच बदलेल असेही ते म्हणाले.
अमेरिकेच्या सर्वोच्च धार्मिक स्वातंत्र्य संस्थेचे (यूएससीआयआरएफ) माजी आयुक्त जॉनी मूर यांनी बांगलादेशातील हिंदूंच्या परिस्थितीवर चिंता व्यक्त केली आणि म्हणाले, ‘मला आश्चर्य वाटते की सध्याचे बिडेन सरकार बांगलादेशातील परिस्थितीकडे लक्ष देत नाही.पण काही आठवड्यांतच सरकार बदलेल आणि डोनाल्ड ट्रम्प सत्तेवर येतील. मला विश्वास आहे की ट्रम्प आणि त्यांच्या टीमच्या आगमनाने परिस्थिती बदलेल, जे अमेरिकन मूल्यांच्या बाजूने आहेत आणि भारताला आपला मजबूत मित्र मानतात. मूर म्हणाले की, ‘जगात असे कोणतेही आव्हान नाही जे भारतीय आणि अमेरिकन संस्कृतीचे तज्ज्ञ सोडवू शकत नाहीत. मूर म्हणाले की, धार्मिक स्वातंत्र्याला ट्रम्प प्रशासनाचे प्राधान्य असेल.
बांगलादेशातील हिंदूंवरील अत्याचाराबाबत जगाच्या मौनावर प्रश्न उपस्थित झाले आहेत मूर यांनी बांगलादेशातील हिंदू समाजावर होणाऱ्या अत्याचाराबाबत जगाच्या, विशेषतः पाश्चात्य देशांच्या मौनावर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले. ते म्हणाले की, मानवाधिकार संघटना आणि धार्मिक संघटना इतर प्रत्येक मुद्द्यावर आवाज उठवतात, परंतु जेव्हा हिंदू समाजावर अत्याचार होतात तेव्हा दुर्दैवाने फार कमी लोक त्याबद्दल बोलतात. आम्ही यात बदल करू आणि संपूर्ण जगाचे या समस्येकडे लक्ष वेधण्याचा प्रयत्न करू.
यूएससीआरआयएफ चे माजी आयुक्त मूर यांनीही बांगलादेशच्या मोहम्मद युनूस सरकारवर टीका केली आणि ते म्हणाले की, मोहम्मद युनूस जेव्हा बांगलादेशच्या अंतरिम सरकारचे प्रमुख झाले, तेव्हा त्यांनी लोकशाहीबद्दल मोठे दावे केले होते, कायद्याचे राज्य आणि मूल्ये याबद्दल बोलले होते, परंतु बांगलादेशातील हिंदू अल्पसंख्याकच नाही तर संपूर्ण देश धोक्यात आहे. युनूस सरकार सपशेल अपयशी ठरल्याचा आरोप त्यांनी केला. चिन्मय कृष्ण दासच्या अटकेवर नाराजी व्यक्त करताना मूर म्हणाले की, बांगलादेश पोलीस चिन्मय कृष्ण दासला अटक करू शकतात तर ते कोणालाही अटक करू शकतात. मूर म्हणाले की, जागतिक ख्रिश्चन समुदाय बांगलादेशातील हिंदू समुदायाच्या समर्थनार्थ उभा आहे.
बांगलादेशात हिंदू धर्माच्या लोकांवर होणाऱ्या अत्याचाराच्या व्हिडिओंनी सोशल मीडिया भरला आहे.
जाळपोळ आणि लुटमारीच्या घटना जवळपास संपूर्ण देशात सामान्य आहेत. मुस्लिमबहुल बांगलादेशात सुमारे ८ टक्के हिंदू राहतात. तेथील हिंदूंची लोकसंख्या १ कोटी ३० लाख आहे. तेथील अनेक हिंदू गावे जाळल्याचा दावा अहवालात केला जात आहे. महिलांवर अत्याचार होत असून मॉब लिंचिंगचे अनेक व्हिडिओही व्हायरल होत आहेत.
बांगलादेशात आंदोलनाच्या नावाखाली प्रचंड गदारोळ सुरू आहे. देशाच्या पंतप्रधान शेख हसीना भारतात आहेत. हिंदूंवर सातत्याने होणाऱ्या अत्याचाराबाबत ढाका येथे निदर्शने करण्यात आली. ढाक्यातील शाहबाग चौकात हजारो हिंदू जमले होते. येथे त्याने आपल्या सुरक्षेसाठी चार मागण्या केल्या. तिथे त्यांनी आम्ही बांगलादेश सोडणार नसल्याचे स्पष्ट केले.
प्रा डॉ सुधीर अग्रवाल वर्धा
९५६१५९४३०६
